Çocuklar İçin Lidcombe Programı
Lidcombe Programı, 6 yaşın altındaki çocuklar için etkili bir kekemelik tedavisidir. Lidcombe Programı tedavisinin kekemeliği azaltma olasılığı doğal iyileşmeye göre 7,5 kat daha fazladır. (Onslow ve diğerleri, 2012).
Bu program neden ve nasıl uygulanıyor?
- Ödül ve ceza
Mesela, "cezalandırmak" kelimesi kekeleyen çocuklar söz konusu olduğunda sizi biraz kötü hissettiriyorsa, yalnız değilsiniz. Tedavinin bu yönü hakkında konuşurken, konuşma ve dil terapistleri ve araştırmacılar her türden kullanırlar.
- Örneğin, hazır cevaplık "kekemeli konuşma için sözlü yükümlülükler" ve kekemelikten vazgeçirmek için yaptığımız şeyler hakkında konuşmak.
Kötü olan durum ise, kekemeliğin beyindeki bir "aksaklığın" neden olduğu fiziksel bir sorun olduğunu düşünülmesidir. Bir çocuğu kontrol edemeyeceği bir şey için "cezalandırmak" adil mi?
Bu sorunun en iyi cevabı elbette Lidcombe Programı’nın işe yaramasıdır. Diğer cevaplar ise, tedavinin daha çok ödüllere odaklanmasıdır; ve tedavinin 'cezalandırıcı' yönlerinin aslında çok da cezalandırıcı olmadığıdır.
- Çubuklar ve taşlar
(a) "Ama kelimeler beni asla incitmeyecek": 5 sözlü olasılık
Lidcombe Programı ile bu fare deneyleri arasındaki en büyük fark, yumuşak konuşma ve kekemelikle ilgili atıştırmalıklar ve yok saymalar yerine kelimelerle ödüllendirip cezalandırmanızdır. Bir çocuğun konuşmasına yanıt olarak, düzgün konuşmayı ödüllendirmek ve kekemeliği azaltmaya çalışmak için 5 farklı türde kelime ve kelime öbeği kullanırsınız. Lidcombe Programının içeriğinde, bu kelime ve cümlelere "sözlü olasılıklar" diyoruz çünkü bunlar:
-Kelimelerdir (yani “sözlü”)
-Çocuğun yaptıklarına yanıt olarak söylenir (yani ebeveynlerin kullandığı sözcükler ve ifadeler, çocuğun ne yaptığına, yani kekelemesine veya sorunsuz konuşmasıyla ilişkilidir).
Ebeveynler ile şu konular üstüne çalışılır ve şunlar söylenir:
-Çocuklarını akıcı konuşma için belirli türden övgü, yorum ve sorularla olumlu bir cevapla ödüllendirin; ve
-"Cezalandırın" ama bunu yaparken çocuklarınıza kekelediği için tepki vermeyin veya kekemelikle ilgili yorumda ve düzeltmeye çalışma talebinde bulunmayın.
Gerçekte, ebeveynler olasılıkları karıştırma ve eşleştirme eğilimindedir: gerçekten tedaviyi yapan ebeveynler üzerinde yapılan bir çalışmada, ebeveynler tarafından kullanılan 21 farklı olasılık türü tespit edilmiştir, bunların çoğu 5 “resmi” olasılık veya bu 5'inin kombinasyonu olabilir.(Swift ve ark. , 2016).
(b) Daha fazla ödül
Fare deneylerinden diğer büyük fark, çocuğu cezalandırmadan çok akıcı konuşma için ödüllendirmeye odaklanmamızdır. Bunu, çocuğun kekemelik olmadan konuşmasını kolaylaştıracak şekilde etkinlikler düzenleyerek yapıyoruz. Bu şekilde, kekemeliğine olumsuz tepki vermekten çok çocuğu ödüllendirmek için çok daha fazla fırsat elde ederiz.
Lidcombe Programı'nda ilk eğitim aldığımızda, kekemeliğe olumsuz tepki verdiğimizden çocuğu en az 5-10 kez ödüllendirmemiz söylenmektedir ve bu, kekemelik hakkında çok sık yorum yapmaktan kaçınmak için yararlı bir kuraldır.
Pratikte, yumuşak konuşma için kekemelik üzerine yorumlardan çok daha fazla övgü ve diğer olumlu geri bildirimler veriyoruz, çünkü öncelikle seansı ayarlamak için çok çalışıyoruz, böylece çocuk tedavi sırasında çok fazla kekelemeyecektir. Bu, çoğu ebeveynin gerçek dünyada yaptıklarıyla tutarlıdır. Son zamanlarda yapılan bir araştırma, sözlü olasılıkların % 91'inin akıcı konuşma için olduğunu, yalnızca % 6,8'inin kekemelik için olduğunu (ve% 2,7'sinin hatalı verildiğini) gösterdi. (Swift ve diğerleri, 2016).
- Lidcombe Programı güvenli midir?
Kekemelik için ödül ve cezalandırıcı davranışsal tedaviler fikri ilk ortaya atıldığında, bazı akademisyenler bunun çocukların psikolojik gelişimine zarar vereceğini veya ebeveynleri ile çocukları arasındaki aile bağını zorlayacağını, dil gelişimine zarar vereceğini ve hatta çocuklarının sosyal kullanımını değiştireceğini düşündüler. (örneğin Cook & Rustin, 1997).
Fakat bunların hiçbiri doğru değil. Pek çok araştırma, tedavinin güvenli olduğunu göstermektedir (Woods ve diğerleri, 2002; Bonelli ve diğerleri, 2000; Latterman ve diğerleri, 2005).
Birçok aile, birlikte günlük "sorunsuz konuşma" zamanına değer vermeye başladıklarını bildiriyor.
- Lidcombe Programını herkes seviyor mu?
Pek çok aile Lidcombe Programını, özellikle de sonuçlarını sever. Ancak, özellikle ilerleme yavaş olduğunda, kekemelik dalgalandığında veya aksaklıklar varsa bu zor bir iştir.
Ebeveynlerin sorunları gidermelerine ve zorluklara (örneğin yorgunluk, programlama sorunları, erkek ve kız kardeşlerin müdahalesi) rağmen bu yolda kalmalarına yardımcı olmak dil ve konuşma terapistinin görevidir. Tedavinin başlangıcında, ebeveynlere bir yol haritası veriyoruz, böylece 'büyük resmi' görebilirler ve onları engeller hakkında açıkça konuşmaya teşvik edebiliyoruz. Ayrıca ebeveynleri şu konularda önceden uyarmamız gerekiyor:
1-Fikir basit olmasına rağmen, uygulamada program ebeveynler için çok zor olabilir, bazı ebeveynler suçluluk ve hayal kırıklığı duygularını bildirmiştir (örneğin Goodhue ve diğerleri, 2010);
2-Bazı çocuklar sözlü olasılıkları sevmez (örneğin, Onslow ve diğerleri, 1990);
sözlü olasılıklara olumsuz tepkiler oldukça yaygındır, özellikle tedavinin başlangıcında (Packman, 2007);
3-Bazı çocuklar sözlü olasılıklara giderek daha az tepki veriyor veya hatta onlardan rahatsız oluyor gibi görünmektedir (Hayhow, 2009);
4-Ebeveynler akıcı konuşma için çok fazla sözlü olasılık verirlerse, pekiştirici değerlerini kaybedebilirler (Chance, 2006); ve
Programı uygularken bazı çocuklar kekelediklerinde yanlış bir şey yaptıklarını hissedebilirler (Goodhue ve diğerleri, 2010). Bu biraz yanıltıcı olabilir: bir yandan çocuğa kekemeliğin kendi hatası olmadığını bildirmeliyiz; ancak öte yandan, akıcılığı ödüllendiren ve kekemeliği caydıran beklenmedik durumlar oluşturmuş oluyoruz.
Muhtemelen cezaların en tartışmalı olanı (kekemelik için sözlü olasılıklar) “düzeltme talebi” dir. Basit bir ifadeyle, çocuğa kekelediğini söyleyin ve tekrar söylemesini isteyin. Bir çocukla yüz yüze, en çok karşılaşılan olasılık olabilir. Bazı çocuklar buna pek de iyi yanıt vermez. Bazı ebeveynler bunu yapmaktan hoşlanmaz, ancak diğerleri kekemeliği azalttığını söyler.
- Öyleyse Lidcombe Programının yararları nelerdir?
Prof.Dr. Kurt Eggers’a göre, davranışsal zorluklardan ödün vermeyen çocuklarda kekemeliğe yönelik başarılı tedavinin çocuktaki benlik duygusunun oluşmasındaki gelişmelere de katkıda bulunabilmektedir.
-Çocuğun kekemelik olmadan veya çok az kekemelikle konuşma pratiği yapması için günlük fırsat
-Ebeveynler, konuşma patoloğu ve çocuk arasındaki olumlu ilişki
-Ebeveyn ve çocuğun birlikte tamamladıkları düzenli, keyifli bir faaliyete katılması
-Ebeveynlerin artan, olumlu ilgisi
-İlerlemeyi ölçmek de dahil olmak üzere konuşmaya daha fazla odaklanma
-Ebeveynler ve çocuklar arasında genel olarak artan dile dayalı etkileşimler
-Doğal iyileşme sürecini hızlandıran "işlevsel çalışmalar".(Sonneville-Koedoot ve diğerleri, 2015; Onslow ve Millar, 2012; Packman ve diğerleri, 2015; Onslow ve diğerleri, 1990; Onslow ve diğerleri, 1994; ve O’Brian ve Onslow, 2011).
KAYNAKLAR:
https://www.banterspeech.com.au/why-does...r-hurt-me/
https://www.researchgate.net/publication...stuttering
Rf:
dilgem.com.tr