Kekeme misiniz? Eğer öyleyseniz, dünya nüfusunun %1'lik kısmı arasında yer alıyorsunuz ve Salı günü sizin büyük gününüz. Çünkü 22 Ekim, Uluslararası Kekemelik Farkındalık Günü. Kendimizi kekeme ya da kekeleme sorunu olan kişiler olarak adlandırsak da, kendi farkındalık günümüzün olması kutlanacak bir şey.
Ben ömür boyu kekeme oldum. Aslında, dünyanın en ünlü insanlarıyla konuşurken bile kekemelik yaptım. Kekemelik yapmadığım bir zamanı hatırlamıyorum.

Beni çok daha gençken tanıyan arkadaşlarım bazen ne zaman ve nasıl "kekemelikten kurtulduğumu" sorar. Ama asla kurtulmadım. Kekemeliğin bir tedavisi yoktur. Sadece onu gizlemekte daha iyi oldum.
Son yıllarda, konuşma terapistleri kekemelere daha akıcı konuşmalarına yardımcı olacak birçok teknik geliştirdi. Ancak bu teknikler, çocukların %5'ini etkileyen karmaşık bir nörogelişimsel bozukluk için tam bir çözüm sunamaz. Zaten çoğu çocuk, büyüdükçe bu durumu aşacaktır.
Kekemelik hakkında modern düşünce, kekemeliğin beyin kan akışındaki kalıplardan kaynaklanmasının, çocukluk döneminde yaşanan bir travma gibi psikolojik bir sebebe kıyasla daha olası olduğunu öne sürüyor. Bu, geçmişte kabul edilen psikolojik bakış açısına aykırı bir yaklaşımdır.
Ancak, kekemeliğin sebepleri ne olursa olsun, birey üzerindeki etkileri yıkıcı olabilir. Ben gençken kekemeler genellikle alay konusu olur ve çekingen kişiler olarak görülürdü. Muhtemelen, bazılarımız doğuştan utangaç olmadığımız halde konuşurken kekeme olduğumuz için çekingen hale geldik.
Benim durumumda, söylemek istediğim kelimeleri çıkaramadığımda, yüzüm hayal kırıklığıyla şekilden şekile girerdi. Bu yüzden öğretmenlerin sorularına cevap vermek için elim hiç kalkmazdı. Diğer çocuklar sırayla yüksek sesle okurken de her zaman atlanırdım.
Öğretmenler muhtemelen iyi niyetliydi ama beni yok olmuş gibi hissettirdiler, çünkü kekemelik bir çocuğu sadece dilsiz kılmaz, aynı zamanda görünmez yapar.

Aslında, göz ardı edilmek veya yok sayılmak en kötü şey değildi. Alay edilmekten daha iyiydi. ‘C’-C-ConnOlly’ olarak beni çağırmayı tercih eden Latince öğretmenim gibi. Sonra, "H2O"yu ağzımdan çıkaramayışımı görünce "Otur yerine, eğer cevabı bilseydin yüzünü böyle buruşturmazdın," diyen kimya öğretmenim vardı.

Bir de zaman kaybetmek istemediğini belirten Fransızca öğretmenim, sınıfın önüne gidip cevaplarımı kara tahtaya yazmamı önerdi. Hiç yapmadım. Bu, kendimi daha da kötü bir şekilde sergilemem anlamına gelirdi.
Gerçi, geriye dönüp baktığımda, istemeden de olsa bir şeyin peşinde olabilir. ‘Söyleyemiyorsan, yaz,’ dedi bana daha duyarlı bir öğretmen.
Bunların hepsi ellili yılların ortalarında oldu ve umarım bu tür öğretmenlerin artık hiçbir okula yaklaşmalarına izin verilmiyordur. Ancak, sabırsızlık ve alay örnekleri, konuşmakta zorlanan okuyuculara veya bu durumu yaşayan çocukların endişeli ebeveynlerine sürpriz olmayacaktır.
Ergenlik yıllarımda, diksiyon eğitmenleri, konuşma terapistleri ve psikiyatristlerle geçirdiğim zaman çok verimli olmadı. Ama o dönemlerde, bazı aktörlerin sahnede kekelemediklerini okuyunca şaşırırdım. Bunu nasıl yapıyorlardı?
Yavaş yavaş anlamaya başladım. Sahnede kekelemiyorlardı çünkü kekemelik sorunu olmayan karakterleri canlandırıyorlardı.
Tüm kekemeler gibi, ben de söyleyemediğim kelimeleri yerine getirebildiğim kelimelerle değiştirdim, ancak yirmili yaşlarıma geldiğimde, bazen gerçek hayatta kekemelik sorunu olmayan bir adam rolünü canlandırmaya başlamıştım.
Tabii ki, hâlâ iş başvurularım reddediliyordu çünkü bu her zaman işe yaramıyordu. Westminster Bankası, müşterileri rahatsız edebileceğim için beni banka memuru olarak istemedi ve bunun yerine City’de araştırma ekonomisti olmam için beni gönderdiler - ki bu çok komikti ve kısa sürdü.
İT’nin (ITN) editörü ise birkaç dakika konuşmamdan sonra, "Sence de Ten Haberlerini okumak için uygun değil misin?" dedi. Haklıydı. Sadece bir kapıyı, herhangi bir kapıyı, en düşük seviyede bile olsa bir kapıyı aralamayı umuyordum.
Sonunda Liverpool'da bir gazetede iş buldum ve kız arkadaşım Plum ile evlenmeye karar verdik. Onun iyi niyetli bir teyzesi, kekemeliğim yüzünden muhtemelen iyi bir iş bulamayacağımı söylediğinde bile.
Yanlış olduğu ortaya çıktı. Londra Evening Standard’da kendi röportaj sayfamı aldım ve kısa bir süre sonra Beatles üyelerinden üçü bana Liverpool’da, konuşurken çok kötü kekeleme sorunu olan ancak şarkı söylerken asla kekelemeyen bir arkadaşlarından bahsediyorlardı. Aslında, kekemeler şarkı söylerken asla kekelemez.
Sonraki yıllarda, yüzlerce ünlü insanla röportaj yaptım ve kekemeliğim, kekeme olmayan bir adam rolünü oynamadaki tekniğimi mükemmelleştirdikçe azaldı.
Şimdi beni tanısanız, kekemeliğimi belki de fark etmezsiniz, ancak başka bir kekeme kesinlikle fark eder. Elvis Presley’in tekrarlayıcı tiklerini hemen fark ettim ve eminim o da benimkileri fark etmiştir. Bir kekeme diğerini hemen tanır.
Televizyon ya da radyo konuşmalarımda herhangi biri kadar akıcı ve kendinden emin olabiliyorum. Ancak evde ailemle birlikteyken kekemeliğim hep geri dönüyor. Bu muhtemelen kendim olduğum, rol yapmak zorunda olmadığım tek yer olduğu içindir. Öyle ki artık bu durum o kadar içselleşti ki farkında bile olmadan yapıyorum.

Oyuncu James Earl Jones'un, çocukluk yıllarında kekemeliği yüzünden hiç konuşmadığını öğrenmek beni rahatlattı. Ona yardımcı olan, onu yüksek sesle Shakespeare okumaya teşvik eden, kibar bir İngilizce öğretmeniymiş. Ve ne bir ses!
‘Kalbinizde olup da dile getiremediğiniz sözlere sahip olmanın hayattaki en zor şeylerden biri olduğunu’ söylemiş James Earl Jones.