Kekemelik, Beyindeki Plastik Değişimin Uyarılmasıyla Tedavi Edilebilir Mi?
Bazı kekemelerin, koro halinde veya şarkı eşliğinde konuşurken, koro etkisi denen bir akıcılıkta kendiliğinden gelişme yaşayabildiği iyi bilinmektedir. Beyin hala plastikken, 7 yaşından önce kekemeliğe veya kontrollü konuşmaya karşı teknik müdahale başlatılırsa, beyin işlevsiz sinir yollarını atlatmak için yeniden modüle edildiğinden kalıcı akıcılığı tetiklemenin mümkün olabileceğine inanıyoruz. Bu hipotez, beynin önemli plastik değişim potansiyeline ve ampirik astigmat tedavisinden mantıksal çıkarımlara dayanmaktadır.Arka plan
Yetişkin popülasyonda kekemeliğin tahmini yaygınlığı %0,7 ila %1 arasındadır. Kekemelik önemli bir sosyal engel olabilir. Geleneksel olarak konuşma patologları ve psikologlar tarafından teşhis ve tedavi edilmiştir. Kekemelik, genellikle genetik yatkınlığı olan karmaşık bir nöro-motor konuşma bozukluğudur. Temel kekemelik genellikle tam hava ve ses durakları, seslerin tekrarı veya hecelerin uzaması ile karakterize edilir. Fikir birliği, kekemeliği yüz kelimedeki akıcısızlık yüzdesi olarak tanımlamıştır, %5 hafif kekemeliği temsil ederken, %12 veya daha fazlası ciddi bir durum olarak kabul edilir. (Guitar 2006) Temel kekemelik derken, kekemeliğin başka bir hastalığın belirtisi olduğunu değil, temel işlev bozukluğu olduğunu kastediyoruz.
Kekemelik sırasında fiziksel manipülasyonun kekemelik sıklığını etkileyebileceği eski zamanlardan beri bilinmektedir. Demosthenes'in (384-322) çocukken ağzında çakıl taşları varken konuşarak kekemelikten kurtulduğu yazılır. 1960'larda, kekemelik popülasyonunun bir kısmının Gecikmeli İşitsel Geribildirime (DAF) maruz kaldıklarında gerileme yaşadıkları keşfedildi. Ardından, DAF tedavisi sağlayan birçok cihaz geliştirildi. Biz buna teknik müdahale diyoruz. Teknik müdahale, hastanın kendi sesini 50 ile 200 ms arasında bir gecikmeyle yankılayan bir cihazın hastaya yerleştirilmesini kapsar. Zamanla direnç gelişimini önlemek amacıyla hastanın kendi sesinin frekansı da +/- 1000Hz'den 500Hz'e yükseltilir veya düşürülür. Buna Frekans Değiştirilmiş Geri Besleme (FAF) denir. Hastaların yüzde kaçının DAF/FAF etkisine yanıt verdiği henüz tam olarak belgelenmemiştir. Bununla birlikte, DAF/FAF kekemelik tedavisinde kullanılmış ve kullanılmaktadır.
Mevcut Hipotezler
Foundas (2004), kekeleyen kişilerin işitsel bir algı kusuru olduğu görüşündedir. DAF/FAF ile işitme sinyalinin manipülasyonunun kekeleyen bazı hastalarda akıcılık derecesini etkileyebileceğini öne sürmüştür: "İşitme sistemi, en azından işitsel girdi düzeyinde, bu akıcılığa yol açan koşulların her ikisinde de yer alır. Bu nedenle, işitsel işleme düzeyinde, bu prosedürlerle en azından kısmen tersine çevrilen bir kusur olabilir.' (Foundas ve diğerleri, 2004, s.1640)
Van Riper, kekemeliği sıralı motor konuşma hareketlerinin senkronizasyonunun bozulmasının bir sonucu olarak tanımlamıştır (Guitar 2006). Bu, işitsel bir algı kusurunun veya bazal ganglionların işlev bozukluğunun bir sonucu olabilir mi?
1991'de G. Goldberg, motor aktiviteyi başlatmak için kullanılabilecek iki yol olduğunu kabaca basitleştiren bir hipotez önerdi. İkili sistem, bazal ganglionları içeren bir medial yol ve serebellumu içeren bir yanal yoldan oluşur. Yan yol, premotor serebal korteks, beyincik ve bunlar arasındaki bağlantıları kapsar. Hipoteze göre, bilinçli koordineli hareket sırasında yanal yol aktive edilir. Bu lateral yolun aktivasyonu, örneğin Parkinson hastalığında, medial yoldaki, bazal ganglionlardaki bir işlev bozukluğunun neden olduğu semptomların azaltılmasında yardımcı olabilir. (Goldberg,1991) Alm (2004) kekemeliğin etiyolojisi hakkında daha fazla varsayımda bulunmuştur: ' Kekemelikteki temel işlev bozukluğunun, bazal ganglionların konuşmadaki bir sonraki motor bölümün başlaması için zamanlama ipuçları üretme yeteneğinin bozulması olduğu öne sürülüyor.' (Alm, 2004, s.325)
Foundas (2004) ve Alm'a (2004) göre, işitsel geri bildirimi değiştirerek beynin yollarını değiştirmesi sağlanabilir. Farklı yapılar arasındaki ilişkinin büyük bir kısmı ve bunların kekemeliğin patogenezindeki rolü hala bilinmemektedir. Bununla birlikte, Goldberg'in hipotezini (1991) kekemelik için çalışan bir model olarak lateral ve medial yollara karşı kullanmak mantıklı görünmektedir. (Alm 2004) Eğer bu hata gerçekten de medial yol / bazal ganglionlarda meydana geliyorsa, yanal koordineli yol etkinleştirilerek "hatalı devre" atlanabilir. Böyle bir sistemde, daha akıcı bir konuşma gözlemlemek, böylece koro okuma ve işitsel geri bildirimin (DAF/FAF) terapötik etkilerini anlamak için temel oluşturmak makul olacaktır. Akıcı konuşma ile, eşit olan konuşma üretimini kastediyoruz,
radyoloji
Alm'ın teorisine bir dereceye kadar destek, 16 yetişkin kekeme üzerinde yapılan yakın tarihli bir fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRI) çalışmasında bulunabilir. Kassel Kekemelik Terapisi öncesi ve sonrası görüntüler alınmıştır (Giraud ve diğerleri, 2007). Tedaviden önce hastalarda bazal ganglionların (çekirdek kaudatus) bir bölümünde artan aktivite varken, başarılı bir tedaviden sonra bu aktivite artık mevcut değildi."Bu nedenle etkili terapinin sol taraftaki konuşma motoru ve işitsel bölgeler arasındaki nöronal iletişimi yeniden düzenlediği ve işlev bozukluğunun kaynağına yakın sinir ağlarını yeniden şekillendirdiği görülmektedir."(Neumann K.)
Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) teknolojisinin yardımıyla, kekemeliğin bir dizi etiyolojik hipotezi için destek bulunmuştur:
- Sol hemisfer hakimiyetinin gelişmemesi.
- Sağ yarıkürenin hiperaktivitesi.
- Konuşma üretiminde yer alan ön-zamansal sistemin devre dışı bırakılması.
- Motor sistemlerinin hiperaktivitesi.
Koro konuşmasının kullanılmasıyla hiperaktivitenin önemli ölçüde azaldığı gösterildi. Ek olarak, devre dışı bırakılan frontal-temporal sistemlerin buna karşılık gelen bir yeniden aktivasyonu vardı. (Fox ve diğerleri, 1996).
Bir PET taramasının geçen zamandaki metabolik aktivitenin bir resmi olduğu düşünüldüğünde, yukarıda verilen tipteki fonksiyonel bulguların kekemeliğin etiyolojisini anlamak için pek uygun olmadığını düşünüyoruz. İşlev bozukluğunun meydana geldiği andan ek mekanizmaların etkinleştirilmesine kadar geçen süre o kadar kısadır ki, günümüz teknolojisiyle işlev bozukluğunun gerçek anını ortaya çıkarmak muhtemelen imkansızdır. O zaman soru; Gözlenen değişikliklerden hangisi hata noktasını, hangileri beynin ikincil dengeleme mekanizmalarını temsil ediyor?
Chang (Schonfeld , 2007), hem kekemelik yapan çocuklarda hem de yetişkinlerde frontal motor-konuşma bölgesi ile dili anlama bölgesini birbirine bağlayan alanlarda beyaz maddede bir azalma gözlemledi. Dr. Chang, Ped News'te (Ocak 2007, s.34) şu düşünceleri dile getirdi:
"Kekemeliği olan yetişkinler, çocuklarla aynı yol anormalliklerini gösteriyor, ancak aynı zamanda gri madde hacminde asimetri gösteriyor, bu da yetişkinlerdeki gri madde bulgusunun ömür boyu kekemeliğe bağlı ikincil nöroplastik değişiklikleri yansıttığını düşündürüyor."
Bu, beyindeki plastik değişimin kekemelik patolojisine girişini temsil ettiği için önemli bir bulgu olarak düşünülmelidir.
Terapi plastik değişimi tetikleyebilir mi?
Bir DAF/FAF cihazının klinik testi altında, Henriksen ve Solheim şiddetli kekemeliği olan bir hastada teknik olarak indüklenen spontan remisyon gözlemlediler. Test, 4 Kasım 2003 tarihinde Oslo Norveç'teki Rikshospital'de kontrollü koşullar altında gerçekleştirilmiştir. Büyük bir akademik şüphecilik altında soruyoruz; bazı durumlarda böyle bir remisyon kalıcı olabilir mi?
Son birkaç yılda, beynin hem normal öğrenmenin hem de yaralanma sonrası eski durumuna geri dönmenin bir sonucu olarak yaşam boyunca muazzam bir plastik değişim potansiyeline sahip olduğunu öğrendik (genel bakış için bkz. Dietrichs, 2007). Bununla birlikte, yaşamın ilk birkaç yılı, beynin plastik değişim için en büyük potansiyeline sahip olduğu dönemdir. Bu yıllar boyunca, tüm önemli sinir yolları tamamen gelişmektedir ve kullanılmayanlar yavaş yavaş bozulmaktadır. Bu yeniden modülasyon işlemi klinik tıpta, örneğin astigmatlı çocukların tedavisinde kullanılır. Tedavi, hizalı ve hizasız gözlerin dönüşümlü olarak yamalanmasını ve böylece çocuğun her iki gözü de kullanması için eğitilmesini içerir. Optimal etki için bunun 7 yaşından önce yapılması önerilir.
Bu yapılmazsa, beynin plastik değişim için muazzam potansiyeline ve astigmatın ampirik tedavisinden mantıksal çıkarımlara ilişkin mevcut bilgilere dayanarak, Henriksen ve Solheim aşağıdaki hipotezi geliştirdiler: Eğer beyin en plastik aşamasındayken (kekemeden önce) kekemeliğe karşı teknik müdahale başlatılırsa 7 yaş) cihaz çıkarıldıktan sonra bile kalıcı bir akıcılık sağlamak mümkün olabilir. Ayrıca, DAF/FAF ile teknik müdahalenin, yanal yolu etkinleştirirken işlevsiz medial motor yolu bloke ederek çalıştığını da teorileştirdiler. Bunu yaparken, işlevsiz yollar tedavi sırasında bozulacaktır. Bu teorik olarak yanal sistemin aracılık ettiği kalıcı bir akıcılıkla sonuçlanabilir.
Lidcombe programının etkisini değerlendirmek için paralel bir hipotez sunulabilir. Programdaki önemli bir unsur, ebeveynlerin müdahaleye aktif katılımını içerir. Ebeveynlere çocuğa doğrudan geri bildirim vermeleri talimatı verilir (çok özel yönergeler ve prosedürler dahilinde). Çocuk, sözlerini daha kontrollü bir şekilde tekrar etmesi için cesaretlendirilir. Sadaka teorisine göre, hareket bilinçli olarak kontrol edildiğinde yanal sistem daha baskındır. (Alm 2004) Soru şu ki, beynin plastik potansiyeli burada kullanılabilir mi? Lidcombe programı yoluyla doğrudan müdahale, uzun vadeli akıcılığın iyileştirilmesine katkıda bulunabilir mi?
Lidcome programında, değişken derecelerde güvenilirlik ve güvenilirlikle yapılmış birkaç etkinlik çalışması yapılmıştır. Ancak, daha ilginç çalışmalardan biri düşünülmelidir. Randomize ve kontrollü olan çalışma, 3 ila 6 yaşları arasında kekeleyen önemli sayıda çocuk üzerinde inşa edildi (Randomexed Control Trials). Çalışma, gruplardan birinin Lidcombe programı aracılığıyla müdahale aldığı iki gruptan oluşmuştur. Gruplar daha sonra karşılaştırıldı ve sonuçlar anlamlı bir fark gösterdi (Jones ve diğerleri, 2005)
Erken yaşta tedaviye başlamak kadar muayene olmanın da önemli olduğu kanaatindeyiz. Düşüncelerimizin ve hipotezlerimizin hem konuşma patolojisi hem de tıp alanlarında profesyonel düşünme ve tartışmayı ilerletebileceğini umuyoruz. Disiplinler arası daha yakın bir işbirliğinin ve daha fazla araştırmanın kekemeliğin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunabileceğine inanıyoruz. Amacımız daha kanıta dayalı, akademik bağlantılı bir tedavi vermektir.
Ayrıca koro etkisi ayna nöronlarla da ilgilidir.Ek olarak şarkıcı Ed Sheeran küçükken Eminem'in rap şarkılarını tekrarlayarak kekemeliğini azalttığını/düzelttiğini söylemektedir.DAF ile ilgili olarak uygulamaları ve harici olarak elektronik cihazları/aparatları mevcuttur.DAF konusunda farklı görüşler ve veriler vardır.
Diğer konu: Gecikmiş İşitsel Geri Bildirim
Rf:
Kathleen Henriksen,
Acil Servis Doktoru, Ullevål Üniversite Hastanesi, 0407 Oslo, Norveç
Eirik Solheim MD
Sørlandet Hastanesi, 4809 Arendal, Norveç
Hilda Sønsterud
Konuşma ve Dil Patoloğu, Oslo, Norveç
Greg Jablonski, MD, Ph.D.
Kıdemli Kulak Cerrahı
Kulak Burun Boğaz Bölümü , ØPO-klinikken,
Rikshospitalet Üniversite Hastanesi ve Oslo Üniversitesi
N-0027 Oslo, Norveç
Espen Dietrichs, MD, Ph.D.
Nöroloji Profesörü, Bölüm Başkanı Klinik Nörobilim
Nöroloji Merkezi Rikshospitalet Üniversite Hastanesi ve Oslo Üniversitesi N-0027 Oslo, Norveç
Bu, Logopedi için Norsk Tidskrift dergisinin Ekim 2007 sayısında yayınlanan bir makalenin İngilizce çevirisidir .
https://www.stutteringhelp.org/can-stuttering-be-cured-through-induction-plastic-change-brain
Ayrı bir siteden alındır.
Konuşma işlevi beyin boyunca yaygındır ve Broca ve Wernicke alanları ile sınırlı değildir. Konuşma sırasında, frontal, parietal ve temporal loblardaki korteksin birçok alanı ve ayrıca subkortikal yapılar - talamusun çekirdekleri olan bazal gangliyonlar aktiftir.
Broca'nın alanı konuşma sinyallerini kodlar, konuşma kaslarının kontrolünde yer alır. Wernicke alanı konuşma sinyallerini çözer, kendi konuşmasını ve diğer insanların konuşmasını tanır. Wernicke alanının bunu ne kadar hızlı yaptığı dikkat çekicidir - saniyede 20-30 farklı ses birimini ayırt edebilir. Bu, konuşma dışı seslerin tanınmasından daha hızlıdır.
Beynin konuşma merkezlerinin haritası
Beynin yarım kürelerinde birçok merkezin simetrik olarak yerleştiğini, yani konuşma işlevinin kopyalandığını görüyoruz. Ancak konuşma söz konusu olduğunda sadece çoğaltma değil, uzmanlaşma yani yarım kürelerin aynı merkezleri farklı çalışmaya başlar. Sonuç olarak, interhemisferik asimetri veya daha karmaşık işlevlerin gerçekleştirilmesine izin veren lateralizasyon gözlenir. Lateralizasyon ergenliğin bitiminden önce oluşur.
12 yaşına kadar sol hemisferde (sağ elini kullananlarda) hasar, yetişkinlerde benzer yaralanmalara özgü konuşma bozukluklarına yol açmayabilir, çünkü bu yaşa kadar konuşma işlevlerinin sol ve sağ hemisferler arasında ayrılma süreci henüz başlamamıştır. Bu aynı zamanda 12 yaşın altındaki çocukların konuşmayı biraz daha hızlı kurtarmasının nedenidir - konuşma işlevinin yapısı lateralizasyon tamamlanana kadar kararsız kalır.
Sağ elini kullanan kişilerde, sol yarıkürenin konuşma merkezleri ağırlıklı olarak konuşma sentezini gerçekleştirirken, sağ elini kullananlar konuşmanın sözsüz bileşenini (yüz ifadesi, jestler, vücut dili vb.) etkiler. Solaklar için bunun tersi doğrudur.
Araştırmalar, konuşma sırasındaki nöronal aktivitenin iki şekilde yayılabileceğini gösteriyor:
Medial: bazal gangliyonlar, talamik çekirdekler, tamamlayıcı motor korteks (SMA), korteksin konuşma merkezleri.
Yanal: yanal premotor korteks (LPC), konuşma korteksi merkezleri.
Medial yol SMA ve bazal ganglionların bölümlerinden geçer. Yanal yol, esas olarak korteksin kendisinin motor alanlarından geçer.
Konuşma merkezleri arasındaki medial ve lateral iletişim yolları
Bu yollar paralel olarak çalışır, ancak, orta yol esas olarak zaten sabit bir konuşma becerisi kullanıldığında aktiftir ve yan yol, konuşmanın bilinçli kontrolü ile ilişkilidir.
MRG verileri, kekemeliğin ciddiyeti ile yanal yolların aktivitesi arasında ters bir ilişki olduğunu göstermektedir. Yani, kekemelik çoğunlukla medial yolun ihlali ile ilişkilidir. Kontrol medialden lateral yola kaydığında kekemelik azalır. Örneğin, konuşma sırasında harici bir ritmin kullanılması (metronom, kafiye, ahenkli okuma, senkron okuma, harf hareketleriyle okuma) bir dereceye kadar kontrolü yanal yola kaydırır. DAF gibi kekemelik tedavisi için özel programlar kullanıldığında da aynı şey olur .
Konuşma becerisi zaten oluşturulmuş olan bir yetişkinin kendiliğinden konuşmasında, en aktif olan, bazal ganglionlar da dahil olmak üzere konuşma merkezleri arasındaki medyal iletişim yoludur. Medial yol varsayılan olarak kullanılır.
Çocuklarda konuşma becerisinin oluşumu sırasında yanal yollar daha aktiftir.
rf:
demosfen.org