Popüler inanışın aksine, konuşma ve şarkı söyleme, öncelikle sol yarıkürede yer alan örtüşen beyin devrelerini kullanır.

Bu keşif, afazi hastalarında sağ yarımkürenin şarkı söyleme yeteneğini desteklediğine dair 50 yıllık düşünceye meydan okuyor. Çalışma, şarkı sözleri üretme yeteneğinin sol yarıkürenin dil ağına bağlı olduğunu buldu.

Bu içgörüler, afazi hastaları için daha kişiselleştirilmiş rehabilitasyonun yolunu açacaktır.

Ana unsurlar:

Konuşma ve şarkı söyleme yeteneklerinin her ikisi de öncelikle sol yarıkürenin dil ağına bağlıdır.

Söylenen kelimelerin üretimi, konuşmayı anlamaktan sorumlu olan ventral akıma bağlıdır.

Gözlemler, konuşma ve şarkı söylemenin evrimi ve örtüşmesi hakkında daha derin bir anlayış sağlar.

Daha önce düşünülenin aksine, konuşma üretimi ve şarkı söyleme, beyindeki aynı devre tarafından desteklenir. Yeni bir çalışmadaki gözlemler, afazili hastalar için giderek daha etkili rehabilitasyon yöntemleri geliştirmeye yardımcı olabilir.


Konuşma ile ilgili sinir ağı çoğunlukla sol serebral yarıkürede bulunurken, şarkı söyleme öncelikle her iki yarıkürenin yapılarıyla ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, yeni bir çalışma, sol yarıkürenin, şarkı söyleme açısından da dahil olmak üzere, daha önce düşünülenden daha büyük bir öneme sahip olduğunu gösteriyor.

Aslında, söylenen sözlerin üretiminin, dil ağının belirli bir bölümüyle, konuşmayı anlamayla ilişkili ventral akışla bağlantılı olduğu bulundu. 

Doktora Araştırmacısı Anni, "50 yılı aşkın bir süredir yaygın olan bir görüşe göre, afazide şarkı söyleme yeteneğinin potansiyel olarak korunması, beynin sağ yarımküresinin şarkı sözlerini ifade etmek için bir bakıma dolambaçlı bir yol sunduğu gerçeğine dayanmaktadır" diyor. Helsinki Üniversitesi'nden Pitkäniemi.

Bu teori aynı zamanda afazili veya serebrovasküler hastalığa bağlı olarak konuşma güçlüğü olan hastalar için şarkı söylemeye dayalı rehabilitasyon stratejilerinin geliştirilmesine temel teşkil etmiştir.

Bununla birlikte, Helsinki Üniversitesi Bilişsel Beyin Araştırma Birimi tarafından yakın zamanda yayınlanan bir çalışma, araştırmacıların beklentilerinin aksine, şarkı söyleyerek kelime üretme yeteneğinin sağ yarımkürenin yapılarıyla değil, konuşma ile, sol yarıkürenin dil ağı ile.


Hem paylaşılan hem de farklı nöral bağlantılar

Çalışmadaki bir diğer önemli bulgu da, sonuçlar konuşma ve şarkı söyleme üretiminin beynin dil ağına merkezi olarak bağlı olduğunu gösterirken, bu ağ altında kısmen farklı devrelere dağılmış olmalarıydı.

Aslında, söylenen sözlerin üretiminin, dil ağının belirli bir bölümüyle, konuşmayı anlamayla ilişkili ventral akışla bağlantılı olduğu bulundu.

Buna karşılık, afazili hastalarda akıcı konuşma, yalnızca konuşma üretimiyle ilişkili sol yarıkürenin dorsal akışı olarak bilinen şeyle değil, aynı zamanda diğer bağlantılarla da bağlantılıydı.

Bunlar, yukarıda belirtilen ventral akışın yanı sıra, beyindeki bilgi işleme ve motor işlevlerle daha yaygın olarak ilişkilendirilen, tamamen dil ağının dışındaki yolları içerir.

Pitkäniemi, "Ağın ölçeği, konuşma düzeyindeki konuşmanın karmaşıklığını gösteriyor" diye belirtiyor.

"Gözlem, artık tanıdık şarkı sözleri üretme yeteneğinin neden yalnızca belirli hastalarda korunduğunu da açıklıyor" diye ekliyor. Dil ağındaki hasarın boyutunun bunda en büyük etkiye sahip olduğunu belirtiyor.


Pitkäniemi'ye göre, şarkı söylemenin merkezi olarak kabul edilen sağ yarımkürenin yapıları, melodi ve ritim üretimi de dahil olmak üzere şarkı söyleme ile ilgili diğer önemli faktörlerde muhtemelen daha önemli bir rol oynayacaktır.

---Giderek kişiselleştirilmiş rehabilitasyona doğru

Yüzyıllar boyunca araştırmacılar müzik ve dil arasındaki ilişkiyle ilgilendiler.

Pitkäniemi, "On sekizinci yüzyıla kadar uzanan araştırma literatüründe, felçli kişilerin afazi nedeniyle konuşma yeteneklerini kaybederken beklenmedik bir şekilde tanıdık şarkıların sözlerini akıcı bir şekilde söyleme yeteneklerini korudukları vakalar var" diyor.

Daha sonra, Helsinki Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, örneğin yeni şarkılar öğrenmek veya melodi ve ritim üretmek için hangi beyin ağlarının bağlantılı olduğunu araştırmayı planlıyor. Amaç, afazili insanları iyileştirmek için şarkı söylemeye dayalı, giderek daha kişiselleştirilmiş ve etkili bir şekilde uygulanabilecek yöntemler bulmaktır.

Pitkäniemi, "Yakın zamanda yayınlanan çalışmanın bulguları, örneğin tedavi veya rehabilitasyonun etkinliğini değerlendirmede yararlı olabilecek biyolojik belirteçleri tanımlamaya şimdiden yardımcı olabilir" diyor.

Buna karşılık, afazili hastalarda akıcı konuşma, yalnızca konuşma üretimiyle ilişkili sol yarıkürenin dorsal akışı olarak bilinen şeyle değil, aynı zamanda diğer bağlantılarla da bağlantılıydı.

Bunlar, yukarıda belirtilen ventral akışın yanı sıra, beyindeki bilgi işleme ve motor işlevlerle daha yaygın olarak ilişkilendirilen, tamamen dil ağının dışındaki yolları içerir.

Pitkäniemi, "Ağın ölçeği, konuşma düzeyindeki konuşmanın karmaşıklığını gösteriyor" diye belirtiyor.

"Gözlem, artık tanıdık şarkı sözleri üretme yeteneğinin neden yalnızca belirli hastalarda korunduğunu da açıklıyor" diye ekliyor. Dil ağındaki hasarın boyutunun bunda en büyük etkiye sahip olduğunu belirtiyor.

Pitkäniemi'ye göre, şarkı söylemenin merkezi olarak kabul edilen sağ yarımkürenin yapıları, melodi ve ritim üretimi de dahil olmak üzere şarkı söyleme ile ilgili diğer önemli faktörlerde muhtemelen daha önemli bir rol oynayacaktır.


Giderek kişiselleştirilmiş rehabilitasyona doğru

Yüzyıllar boyunca araştırmacılar müzik ve dil arasındaki ilişkiyle ilgilendiler.


Pitkäniemi, "On sekizinci yüzyıla kadar uzanan araştırma literatüründe, felçli kişilerin afazi nedeniyle konuşma yeteneklerini kaybederken beklenmedik bir şekilde tanıdık şarkıların sözlerini akıcı bir şekilde söyleme yeteneklerini korudukları vakalar var" diyor.

Daha sonra, Helsinki Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, örneğin yeni şarkılar öğrenmek veya melodi ve ritim üretmek için hangi beyin ağlarının bağlantılı olduğunu araştırmayı planlıyor. Amaç, afazili insanları iyileştirmek için şarkı söylemeye dayalı, giderek daha kişiselleştirilmiş ve etkili bir şekilde uygulanabilecek yöntemler bulmaktır.

Pitkäniemi, "Yakın zamanda yayınlanan çalışmanın bulguları, örneğin tedavi veya rehabilitasyonun etkinliğini değerlendirmede yararlı olabilecek biyolojik belirteçleri tanımlamaya şimdiden yardımcı olabilir" diyor.

--- İnsan beyninde konuşma dili üretimi ve şarkı söylemenin homolojik organizasyonu


Konuşma ve şarkı söyleme arasındaki nöral ilişkiyi açıklayan teoriler, nöral devreleri paylaşmaktan zıt yarım kürelere güvenmeye kadar uzanır. Yine de, ortak ve farklı sinir ağlarını araştıran hodolojik çalışmalar kıt olmaya devam ediyor.


Bu çalışmada, inme sonrası afazisi olan bireylerden oluşan bir örneklemde, konuşma dili üretimi ve şarkı söyleme sırasında sözlü ifadenin kapsamlı ve doğalcı değerlendirmesiyle birlikte beyaz cevher bağlantı ölçümü yaklaşımını birleştirdik.

Sonuçlarımız, hem konuşma dili üretiminin hem de şarkı söylemenin esas olarak sol yarıküre dil ağı ve yansıtma yolları tarafından desteklendiğini ortaya koyuyor.

Bununla birlikte, konuşma dili üretimi çoğunlukla konuşma işlemenin dorsal ve ventral akışlarını meşgul ederken, şarkı söyleme öncelikle sol ventral akışla ilişkilendirildi.

Bu bulgular, konuşma ve şarkı söylemenin sol yarıkürede çekirdek nöronal devreyi paylaştığına dair kanıt sağlarken, farklı ventral akış katkıları afazide sıklıkla gözlenen disosiyasyonları açıklıyor.

Ayrıca sonuçlar, şarkı söylemeye dayalı başarılı terapötik müdahaleler için önkoşul biyobelirteçleri önermektedir.

Önceden şarkı söylerken sadece sağ tarafın harekete geçtiği öne sürülüyordu ama yeni araştırmaya göre(yukarıda)sol tarafın da eşit bir biçimde ya da daha fazla şarkı söylerken aktif olduğu belirtiliyor.Yalnız bu durum etki olarak da kekemelik ve afazide(beyin kanaması ya da inme-felç gibi serebrovasküler rahatsızlıklar sonucu beynin konuşma bölümünde gelen hasarlar) farklı olabilir.İlgili açıklama: "Kekemelik konuşurken harflerin, hecelerin ya da kelimelerin tekrarlanması şeklinde ortaya çıkan bir sorun olarak tanımlanabilir. Nasıl ortaya çıktığı tam olarak anlaşılamamış olmasına rağmen kekemelik iki farklı şekilde sınıflandırılıyor. Bilinen bir beyin hasarı veya bilinen başka bir neden olmaksızın çocukluğun erken dönemlerinde ortaya çıkan gelişimsel kekemelik en yaygın görülen kekemelik türü. Nörolojik kekemelik ise felç ve kafa travması gibi beyin hasarları sonucu ortaya çıkıyor.


Ancak konuşurken zorluk yaşayan kekemelerin zorlanmadan şarkı söyleyebildiğine tanık olmuşsunuzdur. Aslında bu durum sadece kekemelerde değil beyin hasarı nedeniyle konuşma güçlüğü yaşayan insanlarda da görülüyor. Bu nedenle kekemelik, felç, beyin hasarı gibi sorunlar nedeniyle konuşma problemi yaşayan insanların tedavisinde şarkı söyleme terapileri kullanılabiliyor. Bu durumun nedeninin, konuşma sırasında beynin sol tarafı etkinken, sayı saymak ya da bilinen bir şarkıyı söylemek gibi mantıksal bir düşünme süreci gerektirmeyen sözlü ifadelerde beynin ağırlıklı olarak sağ tarafının etkin olması olduğu düşünülüyor.


Benzer davranışsal özellikler olarak görülseler de konuşma ve şarkı söyleme aslında beyinde tamamen aynı mekanizmalarla ortaya çıkmıyor. Beynin konuşma sırasında etkin olan bazı bölümlerinin müzikle ilgili bazı işlevlerin gerçekleşmesi sırasında da etkin olduğu biliniyor. Ancak araştırmalar şarkı söylerken beynin sağ tarafının da etkin olduğunu gösteriyor.

Kekemeler şarkı söylemenin dışında fısıldarken ve kendi seslerini duymadıklarında da takılmadan konuşabiliyor. Konuşma sırasında beyin kulaktan gelen işitsel verileri, ses tellerinin ve ağız hareketlerinin kontrol edilmesinde kullanıyor. Normalde bu duyusal veriler beynin sol tarafındaki premotor kortekste birleştiriliyor. Bazı bilim insanları kekemeliğin nedeninin konuşma süreçlerinde ortaya çıkan bir problem değil, beynin sol tarafındaki bir bozukluk sonucu duyusal verilerin doğru şekilde birleştirilememesi olduğunu düşünüyor."(Dr. Tuba Sarıgül)"


Ayrıca şarkı söylemenin, ruh halinizi yükselten ve kendiniz hakkında iyi hissetmenizi sağlayan 'mutlu' kimyasallar olan endorfin, serotonin ve dopamini serbest bıraktığına dair artan miktarda kanıt var.


Rf:

https://neurosciencenews.com

Anu Koivusipilä – Helsinki Üniversitesi

https://www.nature.com/articles/s42003-023-05152-y