merhabalar. Belli bir yaştan sonra birey kendini daha rahat kontrol edebilir ama küçük yaşlarda özellikle ergenlik çağında çocuklar çevrelerinde ki insanların düşüncelerini çok önemserler. Küçük yaşta ve ergenlikte olan çocuklarda duyarsızlaştırma yöntemi nasıl uygulanabilir?Ülkemizde ve dünya da bu alanda uygulanan teknikler var mı? bu konu hakkında fikirleriniz neler?
küçük çocuklarda duyarsızlaştırma yöntemi
|
Merhaba Bahar Hanım,
öncelikle foruma hoş geldiniz! Sizin sorunuz bayağı geniş bir konuyu kapsıyor, bakalım bugün cevabımı bitirebilecek miyim. bahar yazdı:Belli bir yaştan sonra birey kendini daha rahat kontrol edebilir ama küçük yaşlarda özellikle ergenlik çağında çocuklar çevrelerinde ki insanların düşüncelerini çok önemserler. Küçük yaşta ve ergenlikte olan çocuklarda duyarsızlaştırma yöntemi nasıl uygulanabilir?Ülkemizde ve dünya da bu alanda uygulanan teknikler var mı? bu konu hakkında fikirleriniz neler?Size bu konuda sadece Avrupa'daki yaklaşımımızı anlatabilirim. Bizim yaklaşımımız genellikle 50'li, 60'lı, 70'li yıllarda yetişmiş, kendi kekemelikleriyle olumsuz tecrübeler edinmiş ama daha sonra uzmanlaşmış kişilerin kendi yaşamlarından çıkardıkları sonuçlardan oluşuyor. Bilimsel araştırmalarda bugün yetişkin olan kekemelere kendi çocukluklarına geri bakarak kekemelikleri ile ilgili olarak en vahim buldukları konunun ne olduğu sorulmuş, birçoğu da 'kekemelik konusunun tabulaştırılması' diye cevap vermiş. Kekemeliğin tabulaştırılması çocukta
Kekelemek kelimesi aile içerisinde dile getirilmezse, 'karnım ağrıyor' gibi sıradan bir şikayet gibi algılanmazsa çocuk ileride kekemeliği ile ilgili olan şikayetlerinde anne-babasına başvurarak teselli arayacağına belki konuşamama derdinden dolayı diğer çocukları dövmeye kalkışır veya tamamen sosyal ilişkilerden kaçınır. Ve bu kısır döngüden çıkış gözükmediğinden, kekemeler suçsuz oldukları halde hep suçlandığından kekemelikle ilgili tüm konularda aşırı derecede duyarlı olurlar. Bu da duyarlı olmamızın psikolojik tarafıdır. Bundan sonra pedagoji anlayışımızla ilgili yazacağım tüm konularda Avrupa ile Türkiye arasındaki kültür farkını gözeterek benim düşüncelerimi kendi sisteminize uyarlamanız gerekir. Mutlaka bazı konularda farklı görüşteyiz ama birçok konuda aynı görüşe sahip olduğumuzu düşünüyorum. Bizim çocuklarımıza genel pedagojik yaklaşımımız küçük yaştan itibaren (anlayabileceklerini tahmin ettiğimiz yaştan başlayarak) herşeyi izah ederek anlatmak. Yani meşru olmayan soru yok, herşey sorulabilir, sorgulanabilir, cevap da akıl-mantığa dayanıyor. Belli yaşlarda (3-5 gibi) 'neden' 'neden' diye diye aklımızı götürürler ve biz annelerin de çünkülerimizin sonu gelmez. Neyse, şimdi de çocukları kekemelikle ilgili ele alalım. Okul öncesi çocuklarda kekemelik Kekemelik çoğu vakada okul öncesi yaşta baş gösterir. Hiçbir çocuk kekeleyerek dünyaya gelmez, genellikle ilk kelimelerini akıcı konuşurlar, genel bir izlenime göre tek veya iki sözcüklü ifadelerden daha uzun cümlelere geçiş döneminde 2-5 yaş arasında kekemelik aniden başlar. Burada her zaman tetikleyici bir olay izlenmeyebilir. Türkiye'de genellikle korku gibi olaylar aranır, o yoksa nazara başvurulur ama ben bunların bir ulusal inanıştan başka bir şey olmadığını düşünüyorum. Batı dünyasında nazar olayı bilinmediği gibi nazardan dolayı kekelemeye başlayan çocuklar da yoktur Korkuya gelince korkudan ziyade psikolojik stresten bahsetmenin daha doğru olduğunu düşünüyorum. Çünkü her türlü psikolojik stres kekemeliği tetikleyebilir. Bizde sıkça izlenen bir faktör bir kardeşin doğması veya bir yakının (nine, dede) ölmesi. Psikolojik stres kekemeliğin nedeni olamaz, kekemelik bireyin genlerinde ya var ya yok ve genetik yatkınlığı olmayan bir çocuk istediği kadar korksun veya psikolojik stres yaşasın, belki başka bozukluklar geliştirir ama kekemelik geliştirmez. Bunun yanı sıra kekemeliğin çocuktan talep edilen performanın kapasitesini aşması durumunda baş gösterdiği de izlenmektedir. Burada tavsiye edilen, çocuğun gelişimini göz önünde bulundurarak kapasitesini aşan bir performans talep etmemek. Bu özellikle bizim Batı'da bazı annelerin birbirleriyle yarış içerisinde 'ay benim çocuğum daha şimdiden İngilizce saymasını biliyor' veya 'ay benim çocuğum daha şimdiden adını ve soyadını yazabiliyor' gibi gereksiz rekabetleri de kastediyor. Dikkat! Çocuğunuz kekelemeye başlarsa yaşlıların, komşuların 'geçer, karışma' gibi öğütleri takmayın, uzmana başvurarak geniş bilgi alın! Kekemelik geçebilir de geçmeyebilir de. Geçme olasılığı %80. Şu anda doğru bir davranış sergilemeniz kekemeliğin geçmesinde destek olabilir ama garanti değildir. İşte duyarlılaşma kısır döngüsüne şu anda dur diyebilirsiniz. Bizdeki uzmanlar şu tavsiyelerde bulunuyor:
Ayrıca kendi deneyimlerimden oluşan ama tamamen kişisel olan bir tavsiyem vardır: Küçük bir çocuk heyecanlı heyecanlı annesinin yanına koşup 'anne anne' diye konuşmaya başlarsa mutlaka bir an önce anlatmak istediği bir şey olmuştur. Ben bu tür vakalara birçok defa şahit oldum. Bizim okumuş, eğitimli Alman annelerinin dahi 'Bekle oğlum, annenin lafını kesme!' şeklinde çocuklarını susturduklarını gördüm. Bunun arkasındaki mantık: büyükler konuşurken çocuklar susmalı. Halbuki hangi sohbet, hangi muhabbet bir çocuğun derdi kadar önemli olabilir ki! Ben kendi çocukluğumdan biliyorum, anneme birşey anlatmak isterken 'sıra sende değil' diye susturulurdum daha sonra da söz hakkını bana verdiklerinde tıkanıp çıt çıkaramıyordum. Kekeme bir çocuk olarak yaşadığım bu tür durumları çocuklarıma yaşatmak istemediğim için anılan durumlarda sohbet ettiğimiz kadınlara: 'Bir dakika, oğlum/kızım bir şey söyleyecek' diye çocuğa önceliği verirdim. Tabii ki bu tür doğru davranışlar kekemeliğin geçmesi için garanti değildir. Bir kere kekelemeye başlayan çocuklardan hangisinin düzelip hangisinin kekeme kalacağını önceden kestirmek mümkün değildir. Bize düşen kekemeliğin meşru olduğu bir ortam yaratıp çocuğun duyarlılaşmasının önünü almak.(Çünkü duyarlılaşmamış olan bir çocuğu daha sonra duyarsızlaştırmaya gerek yoktur) Kekelemek ve kekeme gibi sözcükler sıradan kelimeler olarak kullanılabilmeli ve çocuk kekemelikle yaşadığı sorunları 'karnım ağrıyor' diyebildiği gibi rahatça anlatabilmeli. İlkokul çağındaki kekeme çocuklar Öncelikle şunu söylemekte yarar vardır: Değişik ülkelerde yapılan bilimsel araştırmalar, kekeleyen çocuklarla kekelemeyen çocuklar arasında hiçbir karekter veya mizaç farkı olmadığını göstermiştir. Eğer kekeleyen bir çocuk zamanla çekingen veya korkak bir kişilik geliştirirse çocuğu biçimlendiren kekemeliktir demek. Kekemelik bağlamında yaşamış olduğu negatif tecrübeler çocuğun korkak olmasına neden olur yoksa sıkça söylenen 'kekemeler korkaklığından kekeler' gibi iddialar tamamen bir neden-sonuç çarpıtmasıdır. Çocuğunuz ilkokula başlarken kekeliyorsa öğretmenle konuşmakta yarar vardır. Öğretmene nasıl davranması gerektiğini ve gerekirse çocuğun tedavi gördüğü terapistle görüşmesini söyleyebilirsiniz. Sınıfta çocuğun mağduriyetini dile getirmek, diğer çocukların empati yapması için tavsiye edilen bir yöntemdir. Burada kekeme çocuk da konuşturulabilir. Kendini nasıl hissettiğini ve çocukların kendisine nasıl davranmalarını istediğini dile getirebilir. İlkokul çağında yeni kekeleyen çocuklar da vardır. Düne kadar düzgün konuşan bir çocuk ansızın kekelemeye başlayabilir. Böyle bir durumda küçük çocuklarda da olduğu gibi bir an önce uzmana başvurmak tavsiye edilir. Bizde aklı eren çocukları kendi davasının uzmanı haline getirmeye çalışıyorlar. Anne-baba veya terapist çocuğa kekemeliğin ne olduğunu iyice anlatıyor ki çocuk her gittiği yerde kendini savunabilsin. İlkokula giden bir çocuğu annesi veya babası her yerde koruyamıyor o yüzden çocuğu öz güvenle donatmak kendini kurtarması için en iyi yöntem. Ayrıca sadece kekemelik gibi 'zaafiyet'ler değil de güçlü yanlarını geliştirmek önemlidir. Eğer iyi top oynuyorsa futbol kulübüne kaydedin, eğer iyi bağlama / keman / piyano vs. çalıyorsa müzik okuluna gönderin. Çocuk kendini zayıf yönleriyle değil de yetenekleriyle özdeşleştirsin. 'İyi bir oyuncuyum ama kekemeyim' veya 'iyi bir çalgıcıyım ama kekemeyim' gibisine. Yani yetenekler ön planda, kekemelik sadece bir özelliği olsun. Bir de kekeme çocuklar için kekeme olan ünlüler güzel örnekler olabilir. Yani Bruce Willis veya Samuel L. Jackson, Scatman John veya sizin Türkiye'de hangi kekeme sanatçı veya artist varsa bunlar kekeme bir çocuk için pozitif örnekler olabilir. Bu şekilde yetişen ve kekemelik sorununu gerekirse her yerde dile getirebilen bir çocuğun ileride duyarsızlaştırılmasına gerek kalmayabilir. Onun tek sorunu takılmaları (korku, endişe yok yani) ve onları güzel konuşma ve modifikasyon teknikleriyle çözebilir. Ergenlik çağında olan kekeme çocuklar Ergenlik çağında olan tüm çocuklar sorunludur. Kendilerini yeni yeni keşfediyorlar ve belli konularda 'normal', sıradan insanlardan, özellikle de anne-babalarından farklı olmak istiyorlar. Tabii ki burada aradıkları kekemelik gibi birşey değil, farklı müzik dinlemek, farklı giyim kuşam vs. gibi şeyler söz konusudur. Herhangi bir mağduriyeti olan çocuklarda izlediğim birşey var ve bu kekeme çocuklar için de geçerlidir: Sıradan, normal olmak çocukların ezici çoğunluğu için ne kadar iticiyse, kekeme (veya başka bir mağduriyeti veya engeli) olan çocuklar için en büyük hayalleridir. O yüzden kekeme çocuklar okulda iyi olmaya, anne-babalarını dinlemeye ve hayatta başarılı olmak için herşeyi yapmaya özen gösteriyorlar. Ve anne-babalar ve terapistler onları o yolda desteklemelidirler. (Bu açıdan kekeme çocukların sorunları normal konuşanlarınkinden daha azdır). Ancak ergenlik çağında olan çocuklar bazen de herşeyi reddediyorlar. Terapiye katılmayı, kekemeliği kabul etmeyi vs. Ve bu bağlamda gerçekten iyi bir terapiste başvurmaktan başka çare yoktur. Ergen bir çocuk okulda kekemeliğinin dile getirilmesini istemeyebilir, kendisine özel muamele yapılmasını reddedebilir, anne-babanın sınıf öğretmeniyle konuşmasını asla istemeyebilir vs. Bu konuda terapist olan bir arkadaşımın bana ilettiği bir mesajı sizinle paylaşmak isterim: Alıntı:Sen F.'yi hatırlıyor musun? Hani genç kekeme danışanım vardı ya. Son zamanda tam çenesi düşük biri olmuş ve kulağımı götürüyor. Sözünü kestiğimde dahi hiç provokasyona gelmiyor. O bağlamda kendisine öğrettiklerimi o kadar güzel uyguluyor ki! Kekemeliğini kontrol ediyor, çabasız konuşuyor, ara sıra çıkan blokları teknikle ustaca çözüyor...İşte iyi bir terapist demek danışanın güvendiği ve sırlarını açmaya hazır olduğu biri demektir. Ergenlik çağındaki bir çocukta uygulanan duyarsızlaştırma yöntemleri yetişkin insanlarda kullanılanların aynısıdır. Keyifli bir ortamda bol bol gönüllü kekemelik uygulanır ve modifikasyon teknikleri öğretilerek uygulanır. Gençler hem daha çabuk öğrenir hem de yeni şeylere meraklıdır, o açıdan büyükler gibi kemikleşmiş değiller. Bizdeki terapistler (büyüklerde de olduğu gibi) gençlerle terapi hedeflerini önceden belirlerler ve olası yanlış beklentiler konusunda danışanı aydınlatırlar. Örneğin danışan 'kekemeliğin geçmesini istiyorum' diyorsa terapist 'kekemeliğin geçmesi bu yaştan sonra pek olası değildir ama önemli ölçüde azaltılması ve kontrol edilmesi mümkündür' şeklkinde cevap verir. Yani yanlış umutlar yaratmaz, gerçekçi davranır ve ondan sonra tamamen bireysel bir yaklaşımla büyük tecrübe birikiminden faydalanarak terapiyi uygular. Sorunuza yeterince cevap vermiş olmak umuduyla size başarılar dilerim. Selamlar Petra
#kekelemek #kekemelik #vanriper
23/08/2016, 21:34
Petra Hanım' a verdiği cevap için teşekkür eder, ben de bu konuda birkaç şey eklemek isterim. Öncelikle kekemeliği kabaca ikiye ayırabiliriz: Primer ve sekonder kekemelik olarak. Primer kekemelik ortalama 2,5 yaşlarında ortaya çıkan kekemelik türüdür ve % 70 oranında geçicidir, % 30' u kronikleşerek sekonder kekemeliğe dönüşmektedir. Bu nedenle kekemelikte erken tanı ve müdahale çok önemlidir. Küçük yaş gruplarında ve Türkiye' nin şartları düşünüldüğünde duyarsızlaştırma yapmak özellikle çocuk için oldukça zor. Benim önerim ailenin duyarsızlaştırılması ile yola çıkmak. Primer kekemelik ve erken dönemde görülen kekemeliklerde aile eğitimi tabanlı bir terapi programı uygulanması hem çocuk için hem de kekemeliği için daha sağlıklı olmaktadır. Ama bu demek değildir ki çocuğa hiçbir şey fark ettirmeyeceğiz. Zaten en önemli kilit nokta, ailenin kekemeliğe ve çocuğuna nasıl bir yaklaşımda bulunması gerektiği. Terapilerin ilerleyen sürecinde yapılan değerlendirmeler ile kekemelik terapilerinde diğer yöntemleri de gerekirse katabiliriz. Bunun için size basit birkaç şey söylemek isterdim ama terapi programlarının bireyselleştirilmesi taraftarı bir terapist olarak sizi, çevrenizi ve çocuğunuzu tanımadan tavsiyelerde bulunamayacağım. Ancak yukarıda Petra Hanım' ın da bahsettiği genel öneriler konusunda hemfikirim.
Petra hanım ve Hale hanım cevaplarınız için teşekkür ederim .Bu forum çok faydalıymış keşke daha önce keşfetseymişim. Ben özel eğitim öğretmeniyim. Bir buçuk aydır bir rehabilitasyon merkezinde çalışıyorum. Dil terapisti değilim ama kekeme öğrencilerim var. bazı öğrencilerde iyi bir ilerleme katettik ama bi öğrencimde baya sıkıntı yaşıyorum. Dersteyken daha az takılmaya başladı, ancak evde çok takılıyormuş. sanırım derslere başladığı için ailesinin onun hakkında beklentiye girdiğini düşünüyor yada ailesi öyle hissettiriyor. Aileyle konuşacaktım ama merak ettiğim konularda bilgi edindikten sonra konuşmak istedim. Teşekkür ederim cevaplarınız için
Merhaba Bahar hanım,
bahar yazdı:Petra hanım ve Hale hanım cevaplarınız için teşekkür ederim .Bu forum çok faydalıymış keşke daha önce keşfetseymişim.Bahar hanım, forumu daha önce keşfetmeniz zaten pek mümkün olmayacaktı daha iki ay önce kuruldu. bahar yazdı:Bazı öğrencilerde iyi bir ilerleme katettik ama bi öğrencimde baya sıkıntı yaşıyorum. Dersteyken daha az takılmaya başladı, ancak evde çok takılıyormuş. sanırım derslere başladığı için ailesinin onun hakkında beklentiye girdiğini düşünüyor yada ailesi öyle hissettiriyor.Bu gerçekten kolay olmayan bir sorudur. Çocuğun derste daha az, evde daha fazla takılmasının değişik sebepleri olabilir. Hangi yöntemle çalıştığınızı bilmiyorum ama konuşma teknikleri genellikle yapay bir konuşma tarzı yaratıyor. (Feyste belki Ömer isimli çocuğun gönderdiği videoyu hatırlarsınız). Böyle bir konuşma tarzı zor durumlarda yardımcı olabilir ama kişiyi benlikten çıkarıyor. İnsanlar robot gibi konuşuyor ve kekemelik sorununu kendi yaşamında yaşamamış bir terapisti belki 'ben bu kişiyi iyileştirdim' şeklinde mutlu edebiliyor ama kekeme olan bireyin konuşmasını tüm duygusal ifadelerden arındırıp tamamen fonksiyonel bir hale getiriyor. Kekemelerin çoğunun bu tür teknikleri kısa süre sonra terk etmelerinin başlıca sebebi bu oluyor. 'Böyle konuşurken kendim olamıyorum' diyorlar. 'Böyle konuşacağıma kekeleyeyim daha iyi, hiç değilse ben kendim olabiliyorum.' Bu düşünceyi sırf kekelemeden konuşmaya odaklanmış ve kekeme olmayan bir kişi belki anlamayabilir ama kekemelerin büyük çoğunluğu bu konuda hemfikirdir. 'Sen böyle başlarsın ve konuşma tarzını gitgide doğal bir konuşma tarzına çevirirsin' şeklindeki iddialar da çoğu kez gerçekleşmiyor. Çünkü doğal bir konuşma tarzına geçişte illa ki eski kekemelik blokları da geri döner. Akıcılık sadece yapay konuşma tarzı yani teknik uygulandığı sürece devam ediyor. Bu nedenle zaten kekemelerin tercih ettikleri yöntemler başından beri 'kendim' olabildikleri yöntemlerdir. (Bu durum çok ağır vakalarda değişebilir ama bunun ayrıntılarına burada giremiyoruz). Şimdi bahsettiniz çocuğa gelelim: Size hak veriyorum, bir ihtimal sizin bahsettiğiniz gibi anne-babanın beklentileri olabilir. Ama diğer bir ihtimal de çocuğun korumalı ortamda öğrendiği teknikle kendini iyi kurtarabilmesi ve sizin de kendisinden bu tekniği beklemeniz, hatta takdir etmeniz olabilir. Aile ortamında ise tekniği kullanmaktan çekinebilir çünkü 'bu sen değilsin' demelerinden korkabilir. Yani hem kekelememek, hem de kendisi olmak istiyor ki o da mümkün değildir. (Bütün bunlar sadece tahminlerimdir, çocuğu görmeden, tanımadan kesin bir şey söylemek zaten mümkün değildir). Bunun ötesinde gözardı edilmemesi gereken bir de şu vardır: Bütün kekemelik terapilerinde en önemli ve sonuçta terapinin başarısının göstergesi olan nokta, öğretilen yöntemleri normal yaşama aktarıp aktaramamak. Yani terapilerin çoğu aktarımda başarısız oluyor. Bizim Almanya'daki forumda da kişiler hep aynı durumdan şikayetçi: terapi odasında hiç kekelemiyorum ama orada öğrendiklerimi günlük yaşamda nedense uygulayamıyorum. O yüzden başarılı olarak bilinen konseptler terapinin büyük kısmını terapi odasının dışında uyguluyorlar. Yani dil dudak vs. egzersizleri yerine (ki bunların kekemeliğe faydası konusunda hiçbir bilimsel kanıt yoktur) çocukları alıp minibüse binmek, çarşıda yol sormak vs. gibi durumlarda öğretilen teknikleri uygulamak gerekiyor. Bu bağlamda çocuğun evdeki takılmaları bir aktarım sorunu da olabilir. bahar yazdı:Aileyle konuşacaktım ama merak ettiğim konularda bilgi edindikten sonra konuşmak istedim.Aile ile konuşmakta çok büyük yarar vardır. Çocukların yaşına göre bizde aileler adım adım terapide ne yapıldığı konusunda aydınlatılır ve aileden öğretilenlerin sürekli hatırlatılması ve devam ettirilmesi konusunda destek sunmaları istenir. Yani çocuklarda kekemelik terapisi terapistlerle aile arasında ortak bir projedir yoksa evdeki durum (icabında baskı, şiddet, çocuğun daima susturulması vs. gibi kim bilir hala o tür aileler var ya) terapi odasındaki ortamla tamamen çelişirse ister istemez bahsettiğiniz durumlar gibi sonuçlar çıkar. bahar yazdı:Teşekkür ederim cevaplarınız içinBir şey değil! Belki başka, terapist olan veya çocuğu kekemeliği atlatan biri kendi tecrübelerini de aktarabilir. Selamlar Petra
#kekelemek #kekemelik #vanriper
tekrardan merhabalar :) cevabınız için teşekkür ederim Petra hanım:) Öncelikle ben dil terapisti değilim, zihin engelliler öğretmeniyim. Sadece iki aydır çalışıyorum ve yeni mezunum. okulda da dil ve konuşma üzerine teorikte çok az uygulamada hiç eğitim görmedik. kendi çabalarımla araştırıp elimden geleni yapmaya çalışıyorum. Okulda dil eğitimi veren sertifikalı hocalar var ancak söyledikleri ve uyguladıkları yöntemler bana çok mantıklı gelmediği ve kesin bir bilgim de olmadığı için uygulamıyorum. öğrenciler de en başta yapmaya çalıştığım öz güven duygusunun sağlam temeller üzerine kurulması. Başarılı oldukları alanlarda hobi edinmelerini sağlamak gibi mesela. futbola başlayan erkek öğrencim var iki tane onlarda beni de çok şaşırtan bir ilerleme kaydettik. bunun dışında melodik konuşma vs. gibi bariz bir yöntem kullanmıyorum. çünkü bu alanda uzman değilim, en çok takıldıkları sesler üzerine çalışıyorum. Belli çalışmalardan sonra öğrenci sesleri yumuşatarak çıkarmayı öğreniyor. şu an iki üç ses tek çalışabildik o öğrencimle.
bu arada aileyle konuştum. evde ondan bir yaş küçük bir erkek kardeşi var ve onu çok kıskanıyormuş. hatta ailenin gittiği doktorlar bu kıskançlığın kekemeliğin ortaya çıkmasını tetiklediğini söylemişler. galiba buda evde daha çok takılmasının sebeplerinden olabilir. annesi çalıştığınız sesleri daha rahat çıkarıyor artık dedi ancak evde ki bu durum çözülmeden sanırım tam olarak bir ilerleme katedemeyeceğiz. öğrenci 12 yaşında, çalışmaya devam edeceğiz. yeni gelişmeler oldukça sizi bilgilendirir fikir ve yorumlarınızı alırım. hepinize teşekkür ederim :) |
« Önceki Konu | Sonraki Konu »
|
Konuyu Okuyanlar: 2 Ziyaretçi