Guillermo Mejias 7 yaşındayken, ailesi onu İspanya'nın güneyindeki bir aile tatili sırasında ekmek almaya gönderdi. Mejias, söyleyeceğini kafasında defalarca tekrarlayarak fırına yürürken artan endişesini hâlâ hatırlıyor. Ama o an geldiğinde tek bir kelime bile edemedi. Eli boş döndüğünü, utandığını ve anne babasına ne söyleyeceğini merak ettiğini hatırlıyor. “O kadar gergindim ki istemeden yanaklarımı ve dilimi ısırıyordum ve ağzım kanıyordu” diyor.
![[Resim: _20220621_nid_deepbrainstimulation.jpg]](https://www.science.org/do/10.1126/science.add6156/full/_20220621_nid_deepbrainstimulation.jpg)
Mejias ve diğerleri, konuşmayla ilgili devrelere elektrik uyarımı uygulamak için çeşitli teknikler kullanarak kekemelik üzerindeki etkilerini test ediyor. Daha sonra, katılımcılar bir metni başka bir kişiyle veya bir metronomla uyum içinde okumak gibi aynı bölgeleri yeniden etkinleştiren bir görevi yerine getirebilirler ve kekeleyen birçok kişi bunu bir dereceye kadar akıcılıkla yapabilir.
Rf:
science.org
Mejias hâlâ kekeliyor, ancak bugün Madrid Complutense Üniversitesi'nde bir beyin araştırmacısı olarak sorunu tedavi etmenin yollarını araştırıyor. Spesifik beyin bölgelerine küçük elektrik akımları uygulayan bir dizi teknik olan girişimsel olmayan beyin stimülasyonu üzerine umutlarını sabitleyen, büyüyen bir araştırmacı grubunun parçasıdır. Birkaç yıl önce Mejias, kekemelik sıklığını geçici olarak azaltan bir kerelik bir deneyde kendi üzerinde böyle bir teknik denedi. Akıcılık Bozuklukları Dergisi'nde bu ay yayınlanan bir çalışma da dahil olmak üzere birkaç randomize çalışma da beyin stimülasyonunun kekeme olan insanlara fayda sağlayabileceğini öne sürüyor. Mejias, "Bence gelecek beyin stimülasyonu" diyor.
Herkes aynı fikirde değil. Bırakın yıllar, tedaviden sonra bile aylar süren etkiler bildiren bir çalışma yok. Ve anekdot niteliğindeki kanıtlar, kekemelik tedavisi denemelerinin plasebo etkisine duyarlı olduğunu gösteriyor; bu, katılımcıların sadece denemede olmaları nedeniyle tedaviye bağlı olmayan olumlu etkiler görebilecekleri anlamına geliyor.
Dünyanın yetişkin nüfusunun yaklaşık %1'inin (yaklaşık 70 milyon insanın) kekeme olduğu düşünülmektedir, bu da yaşam kalitesini bozabilir ve sosyal sıkıntı ve damgalanmaya neden olabilir. Ancak nedenleri hala tam olarak anlaşılamamıştır.
Mevcut tek tedavi olan konuşma terapisi, akıcılığı bir dereceye kadar iyileştirebilir ve istemsiz hareketler ve tikler gibi kekemeliğin yan etkilerinden kaçınmaya yardımcı olabilir. Ancak başarı oranı yetişkinlerde sınırlıdır ve sorunun kökenine değinmekte başarısız olur, diyor Mejias: "Kekemeliği konuşma terapisiyle tedavi etmek, Parkinson hastalığını fizyoterapiyle tedavi etmeye benzer."
Bununla birlikte, invaziv olmayan beyin stimülasyonu, birbirine bağlı hücrelerin devrelerini yeniden şekillendirmek amacıyla belirli beyin bölgelerindeki nöronları doğrudan uyarır veya inhibe eder. Depresyon için - özellikle ilaç tedavilerine dirençli kişilerde - ve hareket ve konuşmayı iyileştirmeye yardımcı olabileceği inme rehabilitasyonunda zaten faydalar göstermiştir.Mejias ve diğerleri, konuşmayla ilgili devrelere elektrik uyarımı uygulamak için çeşitli teknikler kullanarak kekemelik üzerindeki etkilerini test ediyor. Daha sonra, katılımcılar bir metni başka bir kişiyle veya bir metronomla uyum içinde okumak gibi aynı bölgeleri yeniden etkinleştiren bir görevi yerine getirebilirler ve kekeleyen birçok kişi bunu bir dereceye kadar akıcılıkla yapabilir.
Hipotez, bu görevleri stimülasyondan sonra gerçekleştirmenin sorunlu devreleri yeniden şekillendirmeye yardımcı olabileceğidir. Elektrik akımları hafif rahatsızlığa neden olabilse de, noninvaziv beyin stimülasyonu yaygın olarak güvenli kabul edilir.
Doktora derecesi için Mejias, katılımcının kafasına yerleştirilen küçük bir bobin aracılığıyla bir manyetik alanın uygulandığı ve beyinde küçük bir elektrik akımı indüklediği transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) adı verilen bir tekniğin etkilerini araştırdı. Bobin sadece birkaç milimetre genişliğindedir ve stimülasyonun hassas beyin bölgelerine hedeflenmesine izin verir. Mejias, kekeleyen insanlarda anormal işleyişi gösteren, hareket kontrolünde yer alan serebral korteksin bir bölgesi olan ek motor alana odaklandı.
Çalışma büyük ölçüde keşif amaçlı olduğundan ve daha büyük bir denemenin bürokrasisinden kaçınmak için Mejias, TMS'yi kendi üzerinde test etmeye karar verdi. 2019 yılında yayınladığı kısa bir yazıda tedavinin konuşmasındaki blokları ve tekrarları %30 oranında azalttığını bildirdi. “Güvenimi geliştirmeme de yardımcı olan ilerici bir gelişme hissettim” diyor. "Etkiler birkaç hafta boyunca belirgindi ama onları sürekli olarak izlemedik, bu yüzden tam olarak ne kadar sürdüğünü bilmiyorum."
Oxford Üniversitesi'nden bir nöropsikolog olan Kate Watkins, beynin bir tarafından diğerine elektrik akımı geçiren transkraniyal doğru akım uyarımı (tDCS) adı verilen başka bir teknikle kekemelik yapan insanları tedavi eden ilk kişi oldu. tDCS'de kullanılan elektrotlar nispeten büyük olduğundan, araştırmacılar stimülasyonun nerede gerçekleştiği üzerinde TMS'ye göre daha az kontrole sahiptir, ancak gerekli ekipman çok daha basit ve daha ucuzdur. Watkins, "İşe yararsa, konuşma ve dil patologlarının çok kolay ve güvenli bir şekilde kullanabileceği bir şeydir" diyor. Başka bir faydası: Genellikle TMS'den daha az rahatsızlığa neden olur.
2018'de yayınlanan 30 katılımcıyla yapılan randomize, çift kör bir çalışmada, Watkins ve meslektaşları, art arda beş gün boyunca 20 dakika boyunca doğru akım uyguladılar. Dil işleme ve konuşma ile ilgili bir beyin bölgesi olan ve kekeme insanlarda azalmış aktivite gösteren sol alt ön korteksi uyarmayı amaçladılar. Plasebo etkisini kontrol etmek için, katılımcıların yarısı, bir şey hissetmeleri için yeterli, ancak bir etki yaratmak için çok zayıf olan küçük bir akımla sahte bir uyarı aldı.
Fayda istatistiksel olarak anlamlıydı, ancak mütevazıydı: 1 hafta sonra, beyin stimülasyonu alan katılımcılar hecelerinin %8'ini kekelediler, bu da başlangıçta %11'di ve kontrol grubunda saptanabilir bir değişiklik olmadı. İran, Almanya ve Kanada'daki araştırmacılar tarafından bu ay yayınlanan çalışma, 50 katılımcıyı içeriyordu ve hem tasarım hem de sonuç açısından benzerdi, uyarıldıktan sonra kekeme heceleri %8.5'ten %5.4'e düştü.
Madrid'deki Gregorio Marañón Üniversitesi Genel Hastanesi Klinik Nörofizyoloji Servisi şefi ve aynı zamanda kekemelik üzerine çalışmalar yapan ve Mejias ile işbirliği yapan Julio Prieto, “İyileştirme sonuçları her ikisinde de belirgin ve benzer” diyor. "Benim bakış açıma göre her ikisinin de aynı sınırlamaları var" diye ekliyor: Birkaç tedavi seansı ve kısa bir takip süresi, etkilerin devam edip etmediğini söylemeyi imkansız hale getiriyor.
Prieto, alanın daha standartlaştırılmış protokollerden yararlanacağını söylüyor. İnvaziv olmayan birçok beyin stimülasyonu çalışması gibi, kekemelik deneyleri de tasarım ve ekipman bakımından farklılık gösterir. Denemeler ayrıca farklı beyin bölgelerini hedefler ve farklı yoğunluk ve sürelerdeki akımları kullanır. Prieto, "Ve ayrıca cinsiyet farklılıkları, katılımcının uyanıklığı ve hatta genetik varyasyonlar gibi kontrol edemediğiniz faktörler de var" diyor. Birkaç çalışma, bireyler arasında beyin stimülasyonuna verilen tepkilerde büyük bir değişkenlik olduğunu öne sürüyor.
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nde kekemelik üzerinde çalışan emekli bir genetikçi olan Dennis Drayna, şüpheciliğin yerinde olduğunu söylüyor. "Kekemelik için düzinelerce farklı tedavi denendi ve çoğu zaman muhteşem bir başlangıç başarısı elde edildi" diyor. "Bunların hiçbiri sürmedi."
Beyin stimülasyonu araştırmacıları şüphecileri ikna etmeyi umuyor. Mejias, kendi deneyini daha büyük bir çalışmaya dönüştürmek için fon arıyor. Watkins ve ekibi, akımın genliğinin sabit olmadığı, salındığı transkraniyal alternatif akım uyarımı adı verilen başka bir tür elektrik uyarımı denemeyi planlıyor. Watkins'in laboratuvarında araştırmacı olan ve aynı zamanda kekeme olan Birtan Demirel, “Doğal beyin ritimlerini taklit ediyor” diyor.
Mejias, kekemeliği kökünden tedavi etme konusunda iyimser. “Beyin neredeyse efsanevi bir şeydi, kimse nasıl çalıştığını bilmiyordu. Şimdi, onu anlamaya başlıyoruz ve gelecekte onu değiştirebileceğiz.”Rf:
science.org