Logonevroz, konuşma sırasında ortaya çıkan kaygı veya stresin tetiklediği bir konuşma bozukluğunu ifade eder. Bu terim, özellikle duygusal veya psikolojik etkenlerin kekemeliğe neden olduğu durumları tanımlar.Kişinin baskı altında hissettiği, kaygılandığı ya da heyecanlandığı anlarda ortaya çıkabilir ve bu durumlarda konuşma akışında takılmalar, duraksamalar, ses tekrarları yaşanır.
Genellikle stresin yüksek olduğu durumlarda artar. Örneğin, topluluk önünde konuşma yapma, mülakatlara katılma gibi stresli anlarda kekemelik daha belirgin hale gelir.Tedavi edilmediği takdirde, kişinin sosyal yaşamını ve özgüvenini olumsuz etkileyebilir. Tedavi yaklaşımları arasında konuşma terapisi, kaygı yönetimi ve bazen ilaç tedavisi yer alabilir.
V.M. Behterev Psikiyatri ve Nöroloji Merkezi:
Uzun zamandır şu sonuca vardık ki, "kekemelik" türü konuşma bozuklukları aslında bir "logonevroz" değildir, aksine, konuşma motor kaslarının kendine özgü bir hiperkinetik hareket bozukluğudur ve bu nedenle ona uygun şekilde tedavi edilmelidir.Yani, kekemelik psikolojik bir sorun olarak değil, daha çok kasların kontrol edilememesinden kaynaklanan(motor bozukluktan örneğin, dil, dudak, gırtlak gibi) bir problem olarak görülmelidir.Kekemeliği olan insanların büyük bir kısmında kekemeliğin nedeni psikolojik bir bozukluk olmayabilir.
Hangi ilaçlar kullanılabilir veya başka neler yapılabilir?
Dopamin antagonistleri, beyindeki dopamin reseptörlerini bloke ederek dopamin aktivitesini azaltan ilaçlardır. Bu ilaçlar, genellikle hareket bozuklukları, psikiyatrik hastalıklar ve bazı nörolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. Kekemelikte dopamin antagonistlerinin kullanımı da zaman zaman araştırılmıştır, çünkü kekemelik, bazen beyindeki dopamin dengesizlikleriyle ilişkilendirilebiliyor.
Dopamin antagonistleri kekemelik için nasıl yardımcı olabilir?
Kekemeliğin bazı türlerinde, özellikle motor kontrolü ve kas hareketlerinin düzenlenmesinde rol oynayan dopamin düzeylerinin fazla aktif olabileceği düşünülür. Bu durumda, dopamin antagonistleri bu aşırı aktiviteyi baskılayarak kas hareketlerindeki kontrolü iyileştirebilir.
Hiperkinetik hareket bozukluklarıyla ilgili olduğu düşünülen kekemelikte, dopamin antagonistleri, konuşma motor kaslarının kontrolsüz kasılmalarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Ancak, dopamin antagonistlerinin yan etkileri de dikkate alınmalıdır. Bu ilaçlar, motor becerilerde yavaşlama, yorgunluk, motivasyon azalması ve hatta uzun süreli kullanımlarda parkinsonizm gibi hareket bozukluklarına neden olabilir.
Dopamin Modülatörleri (Dopamin Stabilizatörleri): Abizol - risperidon - olanzapin gibi.
Diğerleri:
1. GABA Etkili İlaçlar (GABA Agonistleri)
Benzodiazepinler (örneğin, Klonazepam): GABA'nın etkisini artırarak merkezi sinir sistemini yatıştırır ve kas gevşemesi sağlar. Kekemelik ve hiperkinezide kas hareketlerinin azalmasına yardımcı olabilir.
Baklofen: Spastisiteyi azaltan bu ilaç, motor kaslardaki aşırı kasılmaları kontrol etmeye yardımcı olabilir.
Gabapentin: Genellikle nöropatik ağrı ve epilepsi tedavisinde kullanılır, fakat kas hareketlerini de düzenleyebilir.
2. Antikonvülsanlar (Epilepsi İlaçları)
Valproat: Beyindeki sinir hücrelerinin aşırı aktivitesini dengeleyerek hiperkineziye yardımcı olabilir.
Karbamazepin: Sinir sistemi üzerindeki dengeleyici etkileri nedeniyle bazen motor kas bozukluklarında kullanılır.
3. Botulinum Toksini (Botox)
Botulinum toksini, motor kaslara enjekte edilerek aşırı kas hareketlerini bloke edebilir. Kekemelikte özellikle ses telleri veya gırtlak kaslarına yönelik kullanımıyla bilinir.
Botox, geçici kas felci yaparak aşırı kas hareketlerini kontrol edebilir ve konuşma sırasında kasılmaları azaltabilir.
4. Beta Blokerler (Örn. Propranolol)
Beta blokerler genellikle anksiyete ve titreme gibi semptomları azaltır. Konuşma sırasında stres ve kaygıyı azaltarak kas hareketlerini düzenlemeye yardımcı olabilir.
5. Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI'lar)
Cipralex (Escitalopram): Anksiyete kontrolü sağlayarak dolaylı yoldan kekemeliği ve kas gerginliklerini hafifletebilir.
6. Kas Gevşeticiler
Tizanidin: Merkezi sinir sistemi üzerinden etkili olan bu ilaç, kaslardaki aşırı kasılmayı azaltarak konuşma motor kaslarının aşırı aktivitesini kontrol edebilir.
7. Diğer Psikoterapi Yöntemleri ve Konuşma Terapileri
Konuşma Terapisi: Kekemeliği yönetmek için en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Kas kontrolüne ve konuşma ritmine odaklanır.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kekemeliğe eşlik eden anksiyete ve stresin yönetilmesine yardımcı olur, dolaylı olarak kas kasılmalarını ve konuşma bozukluklarını azaltabilir.
8. Nöromodülasyon Tedavileri
Transkraniyal Manyetik Uyarım (TMS): Beyindeki belirli alanların aktivitesini modüle ederek motor bozukluklarda ve konuşma bozukluklarında kullanılır.
Derin Beyin Stimülasyonu (DBS): Şiddetli vakalarda beyne elektrotlar yerleştirilerek motor kontrol bozuklukları üzerinde etkili olabilir.
9. Diyet ve Takviyeler
L-Theanin ve Magnezyum gibi takviyeler, sinir sistemi üzerinde sakinleştirici etkiler sağlayabilir.
Omega-3 yağ asitleri beyin fonksiyonlarını destekler, dolaylı olarak sinir ve kaslar arasındaki iletişimi iyileştirebilir.
Kekemelik her kekemede farklı geliştiği için tedaviler/terapiler ona göre özel olarak uygulanmalıdır.
Doktor kontrolü olmadan herhangi bir ilaç/vitamin-takviye kullanmayınız.
Genellikle stresin yüksek olduğu durumlarda artar. Örneğin, topluluk önünde konuşma yapma, mülakatlara katılma gibi stresli anlarda kekemelik daha belirgin hale gelir.Tedavi edilmediği takdirde, kişinin sosyal yaşamını ve özgüvenini olumsuz etkileyebilir. Tedavi yaklaşımları arasında konuşma terapisi, kaygı yönetimi ve bazen ilaç tedavisi yer alabilir.
V.M. Behterev Psikiyatri ve Nöroloji Merkezi:
Uzun zamandır şu sonuca vardık ki, "kekemelik" türü konuşma bozuklukları aslında bir "logonevroz" değildir, aksine, konuşma motor kaslarının kendine özgü bir hiperkinetik hareket bozukluğudur ve bu nedenle ona uygun şekilde tedavi edilmelidir.Yani, kekemelik psikolojik bir sorun olarak değil, daha çok kasların kontrol edilememesinden kaynaklanan(motor bozukluktan örneğin, dil, dudak, gırtlak gibi) bir problem olarak görülmelidir.Kekemeliği olan insanların büyük bir kısmında kekemeliğin nedeni psikolojik bir bozukluk olmayabilir.
Hangi ilaçlar kullanılabilir veya başka neler yapılabilir?
Dopamin antagonistleri, beyindeki dopamin reseptörlerini bloke ederek dopamin aktivitesini azaltan ilaçlardır. Bu ilaçlar, genellikle hareket bozuklukları, psikiyatrik hastalıklar ve bazı nörolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. Kekemelikte dopamin antagonistlerinin kullanımı da zaman zaman araştırılmıştır, çünkü kekemelik, bazen beyindeki dopamin dengesizlikleriyle ilişkilendirilebiliyor.
Dopamin antagonistleri kekemelik için nasıl yardımcı olabilir?
Kekemeliğin bazı türlerinde, özellikle motor kontrolü ve kas hareketlerinin düzenlenmesinde rol oynayan dopamin düzeylerinin fazla aktif olabileceği düşünülür. Bu durumda, dopamin antagonistleri bu aşırı aktiviteyi baskılayarak kas hareketlerindeki kontrolü iyileştirebilir.
Hiperkinetik hareket bozukluklarıyla ilgili olduğu düşünülen kekemelikte, dopamin antagonistleri, konuşma motor kaslarının kontrolsüz kasılmalarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Ancak, dopamin antagonistlerinin yan etkileri de dikkate alınmalıdır. Bu ilaçlar, motor becerilerde yavaşlama, yorgunluk, motivasyon azalması ve hatta uzun süreli kullanımlarda parkinsonizm gibi hareket bozukluklarına neden olabilir.
Dopamin Modülatörleri (Dopamin Stabilizatörleri): Abizol - risperidon - olanzapin gibi.
Diğerleri:
1. GABA Etkili İlaçlar (GABA Agonistleri)
Benzodiazepinler (örneğin, Klonazepam): GABA'nın etkisini artırarak merkezi sinir sistemini yatıştırır ve kas gevşemesi sağlar. Kekemelik ve hiperkinezide kas hareketlerinin azalmasına yardımcı olabilir.
Baklofen: Spastisiteyi azaltan bu ilaç, motor kaslardaki aşırı kasılmaları kontrol etmeye yardımcı olabilir.
Gabapentin: Genellikle nöropatik ağrı ve epilepsi tedavisinde kullanılır, fakat kas hareketlerini de düzenleyebilir.
2. Antikonvülsanlar (Epilepsi İlaçları)
Valproat: Beyindeki sinir hücrelerinin aşırı aktivitesini dengeleyerek hiperkineziye yardımcı olabilir.
Karbamazepin: Sinir sistemi üzerindeki dengeleyici etkileri nedeniyle bazen motor kas bozukluklarında kullanılır.
3. Botulinum Toksini (Botox)
Botulinum toksini, motor kaslara enjekte edilerek aşırı kas hareketlerini bloke edebilir. Kekemelikte özellikle ses telleri veya gırtlak kaslarına yönelik kullanımıyla bilinir.
Botox, geçici kas felci yaparak aşırı kas hareketlerini kontrol edebilir ve konuşma sırasında kasılmaları azaltabilir.
4. Beta Blokerler (Örn. Propranolol)
Beta blokerler genellikle anksiyete ve titreme gibi semptomları azaltır. Konuşma sırasında stres ve kaygıyı azaltarak kas hareketlerini düzenlemeye yardımcı olabilir.
5. Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI'lar)
Cipralex (Escitalopram): Anksiyete kontrolü sağlayarak dolaylı yoldan kekemeliği ve kas gerginliklerini hafifletebilir.
6. Kas Gevşeticiler
Tizanidin: Merkezi sinir sistemi üzerinden etkili olan bu ilaç, kaslardaki aşırı kasılmayı azaltarak konuşma motor kaslarının aşırı aktivitesini kontrol edebilir.
7. Diğer Psikoterapi Yöntemleri ve Konuşma Terapileri
Konuşma Terapisi: Kekemeliği yönetmek için en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Kas kontrolüne ve konuşma ritmine odaklanır.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kekemeliğe eşlik eden anksiyete ve stresin yönetilmesine yardımcı olur, dolaylı olarak kas kasılmalarını ve konuşma bozukluklarını azaltabilir.
8. Nöromodülasyon Tedavileri
Transkraniyal Manyetik Uyarım (TMS): Beyindeki belirli alanların aktivitesini modüle ederek motor bozukluklarda ve konuşma bozukluklarında kullanılır.
Derin Beyin Stimülasyonu (DBS): Şiddetli vakalarda beyne elektrotlar yerleştirilerek motor kontrol bozuklukları üzerinde etkili olabilir.
9. Diyet ve Takviyeler
L-Theanin ve Magnezyum gibi takviyeler, sinir sistemi üzerinde sakinleştirici etkiler sağlayabilir.
Omega-3 yağ asitleri beyin fonksiyonlarını destekler, dolaylı olarak sinir ve kaslar arasındaki iletişimi iyileştirebilir.
Kekemelik her kekemede farklı geliştiği için tedaviler/terapiler ona göre özel olarak uygulanmalıdır.
Doktor kontrolü olmadan herhangi bir ilaç/vitamin-takviye kullanmayınız.